Gedichten  van  DAMSI  FIGUEROA
vertaald door Fa Claes


Damsi Figueroa werd in 1976 in Talcahuano (Chili) geboren. aan de universiteit van Concepción studeerde ze pedagogie. In 1994 publiceerde ze haar eerste bundel Judith y Eleofonte. Gedichten van haar werden opgenomen in verschillende bloemlezingen. De bekendste daarvan is Informe para Extranjeros, bloemlezing die in 2001 verscheen en die de meest representatieve stemmen uit de Chileense poëzie van de laatste dertig jaar van de twintigste eeuw bevat. In 2003 verscheen haar bundel Cartografía del éter.




SI FUESE LA JUDÍA


Si fuese la judía
abriría las puertas de la ciudad
de un soplo
Soportaría la injuria del cautiverio
Viuda y virgen sería a la vez
Devoradora de ejércitos
Y le bastaría ser hombre
para caminar erguida sobre sus muertos
Pero a la judía le bastó ser mujer
para beber en exceso
para comer en exceso
y pasear por los sueños desnudos
de los asirios
Inventiva solitaria
Amamantadora universal
Razón del tiempo y de la historia
Si fuese la judía
levantaría con su belleza
los templos caídos de la Tierra
cortaría la cabeza de Holofernes
para saltar a la luz
desde su cueva
Pero es Judith la que espera
por el espejo encorvado de su destino
Nuestra Judith aún no está bendita
y envejece a la par
de los cortejos de Eleofonte
el tejedor de cantos opacos
como el aura
de su propio culo reseco


        De: Judith y Eleofonte




AUTORRECONOCIMIENTO


Yo no soy la que se pierde
tan pronto como se la encuentra
El amor en mí no se toca
se escribe
Yo no soy la piadosa con los hombres de poca fe
no intercambio los calzones con nadie
En cambio asumo la desvergüenza
de una desnudez colectiva
en una casa de playa
o en una playa a secas
Yo no escribo para nadie
aunque intente escapar
y evite sacarte al baile
tus malabares y piruetas
siempre exigen un aplauso cerrado
es decir, una palabra
Yo no me complico la vida
omitiendo adverbios y conjunciones
Patino por la hoja y tapo los surcos amargos
con la sangre de mis amigos
Yo no hago el amor
lo desarmo
por el puro gusto de volverlo a armar
una y otra vez
hasta tener sexo
para olvidarme del amor
y de todos ustedes







LA IDEA DE ESTAR


Sé lo que soy
Y aún sabiéndolo no me nombro
La idea de estar a medias en todas partes
Como si las mitades no fuesen tan sólo dos
Soy tanto más cuando me sé
Y aún sabiéndolo no me nombro
Nombrarse es pertenecer
Y yo, no logro juntar las sílabas que me atrapen
Me sé, es cierto, soy
Y aún sabiéndome no me nombro







ABRAZO EN TAÚRIDES

        para mi amigo Carlos Henrikson


Por una noche ácida y sin tregua
arrastro el cuerpo de mi amigo
Por el hueco confortable de su pecho
mi noche y mi lámpara y su mueble
la noche roja en la que escribo pasan

Tan lejos de mi puerta
silabarios de la lengua suya
cabalgan un poema que se inclina
sobre la espuma ensangrentada de mi boca
o el recuerdo de la espuma ensangrentada de mi boca
que en mi pecho hacen su lámpara y su mueble
la noche roja en la que él escribe







LA PIEDRA

        para Alejandra Pizarnik


Yo sé por qué te duele
atraer con furia la piedra hasta los dientes
y arrojarla después como si nada
a la danza magnética
donde acaba el milagro

Con el tiempo te has vuelto ciega
encandiláronte los verbos
la incandescencia de los versos dolorosos
Te paralizaron las alimañas palabreras
el susurro esquizofrénico de la naturaleza del hombre

Yo sé
que tu lamento no cesará jamás
porque tu hambre es mi hambre
y el pan que buscaste, ese pan se hizo carne
se hizo fuego imposible de llevarse a la boca


        De: Cartografía del éter




MENOS LUZ


Mira, tengo un sismo en la garganta
La herrumbre o el fantasma de tus ojos se pasea
por mi verso
Mira
El arco iris trozado sobre el musgo no es un signo
Mírame por favor, ya no me leas.







CONVITE


No sería mejor que nos quedáramos
sentados y solos, tardos y quedos
esperando la totalidad de un gesto.

No sería mejor que olvidáramos
a la vaca semiológica que pasta a la deriva
sudor rocío que nos entumeció los huesos sesos

Hay dentro de la luz
una luz más pequeña
que es oscura

Hay dentro de la luz
una luz más pequeña
que es oscura

Hay dentro de la luz
una luz más pequeña
que es oscura







EL ÚLTIMO


Ando buscando un árbol
que de sombra
entre cuyas raíces repose un cuerpo
que ya no lo sea tanto

Ando buscando un árbol
que de una sombra larga
pero profunda

Ando buscando una humedad
que se hunda como un túnel
en la tierra negra

Ando buscando una humedad
olorosa
con olor a sombra y árbol

Ando buscando un libro, seguramente
no un libro abierto sobre dos rodillas

Ando buscando un libro
para no humedecerme las nalgas
cuando me siente bajo la sombra
del árbol que ando buscando.







MÁS LUZ


He soñado el poema que dice el mundo
con su tumulto de palabras aladas
bandadas de pájaros de fuego
que devuelve la luz a todas las praderas

He aquí al poema que quiere abrirse
el poema que quiere llegar al centro de la tierra
porque no desconoce el magma de su esencia
el ígneo y secreto elemento de su aliento
He aquí al poema que cantará para siempre con el mar.







EL TIEMPO


Insomne la luz dispara dardos sobre los cuerpos
Los cuerpos deben abrazarse
Hasta hacer caer la noche
A oscuras los abrazos deben repetirse
La noche debe caer sobre los cuerpos
Oscureciendo los abrazos hasta hacerlos desaparecer
El ojo debe desaparecer
Para que los abrazos sean soñados
La oscuridad dispara dardos sobre los cuerpos
En el sueño los cuerpos deben abrazarse
A la luz del sueño la intermitencia de los abrazos debe
abrir el ojo
Para que los cuerpos despierten







LA PALABRA


Llama, la llama mi sombra
No digan que soy yo la que la escribe
No digan que fue mi grito el que arrojó su sueño
a esta otra orilla
Sus pasos son, sobre el agua, una licósida inflamada
que hace surcos en el celo de la noche
y rebalsa a la luna en un halo de pétalos oscuros
Yo adivino un terror menos humano porque viene
todo tiembla y los mares se recogen
y ella alcanza con sus velos horizontes
que arden en el centro del poema







SOLSTICIO DE INVIERNO


En invierno me hablan las golondrinas
de su pasión por el aire secreto y alzado
yo les hablo de fotografías enmohecidas en las manos
de ríos y canales con memoria
Basta un movimiento acelerado de la tierra
para que las palabras sean como golondrinas
para que con nosotros parezca que ya no estamos muertos







TOME


Hacia dónde, dónde la cabeza de pez que lleva
sobre los hombros y bajo la lluvia el más ciego de los hombres
Hacia dónde los miembros que se desgajan como un racimo de pasas
Viejo cuerpo que se arrastra impiadoso de sí
Hacia dónde el hambre y el polvo
Y para qué

ALS HET DE JODIN WAS


Als het de jodin was
zou ze de poorten van de stad
met een zucht openen
Ze zou de belediging van gevangenschap verdragen
Weduwe en maagd was ze terzelfder tijd
Verslindster van legers
En het volstond haar om man te zijn
om rechtop over hun doden te lopen
Maar voor de jodin volstond het om vrouw te zijn
om overdadig te drinken
om overdadig te eten
en door de naakte dromen van de Assyriërs
te wandelen
Vindingrijke eenzame
Universele voedster
Reden van tijd en geschiedenis
Als het de jodin was
zou ze met haar schoonheid de gevallen
tempels van de Aarde oprichten
ze zou het hoofd van Holofernes afslaan
om vanuit haar grot
te voorschijn te springen
Maar het is Judith degene die wacht
op de gebogen spiegel van haar lot
Onze Judith is nog niet gezegend
en veroudert tegelijk
met de optochten van Eleofonte
de wever van ondoorzichtige zangen
zoals de uitstraling
van zijn eigen kale kont







ZELFHERKENNING


Ik ben niet degene die je kwijtspeelt
zo gauw als je haar ontmoet
De liefde in mij raak je niet aan
je schrijft ze
Met kleingelovige mensen ben ik niet de godvruchtige
mijn onderbroeken ruil ik met niemand
Daarentegen neem ik de schaamteloosheid op mij
van collectieve naaktheid
in een strandhuis
of kortweg op een strand
Ik schrijf voor niemand
hoewel ik probeer te ontsnappen
en vermijd je mee te nemen naar het bal
je kunstjes en pirouettes
eisen altijd een daverend applaus
dat wil zeggen een woord
Ik maak mijn leven niet ingewikkeld
door het weglaten van bijwoorden en voegwoorden
Ik schaats over het blad en sluit de bittere voren
met het bloed van mijn vrienden
Ik bedrijf de liefde niet
ik ontwapen ze
louter voor het plezier ze terug op te starten
elke keer opnieuw
tot ik gemeenschap heb
om de liefde te vergeten
en u allemaal







HET IDEE ER TE ZIJN


Ik weet wat ik ben
En zelfs terwijl ik het weet noem ik me niet
Het idee er overal voor de helft te zijn
Alsof de helften niet slechts met zijn tweeën waren
Ik ben zoveel meer wanneer ik me weet
En zelfs terwijl ik het weet noem ik me niet
Zich noemen is toebehoren
En ik, ik kan de lettergrepen die me vatten niet samenvoegen
Ik weet me, dat is zeker, ik ben
En zelfs terwijl ik me weet noem ik me niet







OMHELZING IN TAÚRIDES

        voor mijn vriend Carlos Henrikson


Door een zure nacht en zonder pauzeren
sleep ik het lichaam van mijn vriend
Door de gerieflijke holte van zijn borst
gaan mijn nacht en mijn lamp en zijn meubel
de rode nacht waaraan ik schrijf voorbij

Zo ver van mijn deur
berijden spelboeken van zijn taal
te paard een gedicht dat zich buigt
over het bloederige schuim van mijn mond
of de herinnering aan het bloederige schuim van mijn mond
die in mijn borst van zijn lamp en zijn meubel
de rode nacht maken waarin hij schrijft







DE STEEN

        voor Alejandra Pizarnik


Ik weet waarom het je pijn doet
met razernij de steen tot tegen je tanden te trekken
en hem daarna weg te gooien alsof het niets was
naar de magnetische dans
waar het wonder eindigt

Mettertijd ben je blind geworden
de werkwoorden verblindden je
de gloed van de schrijnende verzen
Het praatziek ongedierte verlamde je
het schizofrene gemurmel van de menselijke natuur

Ik weet
dat je geweeklaag nooit een eind zal nemen
omdat jouw honger mijn honger is
en het brood dat je zocht, dat brood werd vlees
het werd vuur dat je onmogelijk naar je mond kunt brengen







MINDER LICHT


Kijk, ik heb een aardschok in mijn keel
Het roest of de schim van je ogen wandelt
door mijn vers
Kijk
De regenboog in stukken boven het mos is geen teken
Bekijk me alstublieft, lees me toch niet







UITNODIGING


Het zou niet beter zijn dat we bleven,
zittend en alleen, laat en rustig
wachtend op de volledigheid van een gebaar.

Het zou niet beter zijn dat we de semiotische
koe vergaten die ongebreideld graast
zweet dauw die ons het gebeente hersenen verstijfde

Binnen in het licht
is er een kleiner licht
dat donker is

Binnen in het licht
is er een kleiner licht
dat donker is

Binnen in het licht
is er een kleiner licht
dat donker is







DE LAATSTE


Ik loop een boom te zoeken
die schaduw geeft
tussen de wortels waarvan een lichaam mag rusten
dat het toch niet zozeer zal zijn

Ik loop een boom te zoeken
die een lange schaduw geeft
hoewel diep

Ik loop een vochtigheid te zoeken
die gelijk een tunnel onder de
zwarte aarde wegzakt

Ik loop een aromatische vochtigheid
te zoeken
met aroma van schaduw en boom

Ik loop een boek te zoeken, zeker
geen boek dat op twee knieën openligt

Ik loop een boek te zoeken
om mijn billen niet vochtig te maken
als ik ga zitten in de schaduw
van de boom die ik loop te zoeken.







MEER LICHT


Ik heb het gedicht gedroomd dat de wereld zegt
met zijn tumult van gevleugelde woorden
zwermen vuurvogels
die het licht aan alle grasvlakten teruggeeft

Hier heb ik het gedicht dat wil opengaan
het gedicht dat het midden van de aarde wil bereiken
omdat het het magma van zijn essentie goed genoeg kent
het gloeiende en geheime element van zijn adem
Hier heb ik het gedicht dat voor altijd zal zingen met de zee.







DE TIJD


Slapeloos schiet het licht pijlen naar de lichamen
De lichamen moeten elkaar omhelzen
Tot ze de nacht doen vallen
In het donker moeten de lichamen elkaar herhalen
De nacht moet vallen over de lichamen zodat hij
de omhelzingen overschaduwt tot hij ze doet verdwijnen
Het oog moet verdwijnen
Opdat de omhelzingen gedroomd zijn
De duisternis schiet pijlen naar de lichamen
In de droom moeten de lichamen elkaar omhelzen
In het licht van de droom moet het af en aan van de omhelzingen
het oog openen
Opdat de lichamen ontwaken







HET WOORD


Het roept; mijn schaduw roept het
Zeg niet dat ik het ben die het schrijft
Zeg niet dat het mijn schreeuw was die zijn droom
naar deze andere oever wierp
Zijn stappen zijn een ontbrande wolfspin op het water
die voren trekt in de bronst van de nacht en de maan
in een halo van donkere bloemblaadjes overstroomt
Ik vermoed een minder humane ontsteltenis omdat het komt
alles beeft en de zeeën trekken terug
en met zijn floers bereikt het horizonten
die branden in het middelpunt van het gedicht







WINTERZONNEWENDE


In de winter spreken de zwaluwen mij
over hun hartstocht voor geheime en verheven lucht
ik spreek ze over beschimmelde foto's in de handen
van rivieren en kanalen met geheugen
Een versnelde beweging van de aarde volstaat
om de woorden als zwaluwen te laten zijn
om met onszelf te laten blijken dat we nog steeds niet dood zijn







NEEM


Waar, waar naar toe, de vissenkop die de blindste
onder de mensen op zijn schouders en onder de regen meedraagt
Waar naar toe de ledematen die loslaten gelijk een tros rozijnen
Oud lichaam dat ongenadig voor zichzelf verder sukkelt
Waar naar toe de honger en het stof
En waartoe




Terug naar Index